4 Mart 1656 Vaka-i Vakvakiye

 

VAKA-İ VAKVAKİYE (ÇINAR VAKASI)

ÇINAR VAKASI NEDİR?

Çınar Vakası, 29 Şubat 1656'da Valide Kösem Sultan döneminde meydana gelen askeri bir ayaklanmadır. Ayaklanma, yeniçeri askerlerinin maaşlarını alamamaları nedeniyle Şamlı Mehmed Ağa, Hasan Ağa ve Galata voyvodası Karakuş Mehmed Ağa tarafından organize edilmiştir. O dönemde tahta IV. Mehmed bulunmaktaydı ve ayaklanma sonucunda Mihter Hasan Ağa, ayak divanında idam talebinde bulunmuştur.

ÇINAR VAKASI NE ZAMAN GERÇEKLEŞMİŞTİR?

Çınar Vakası, 4 ile 8 Mart 1656 tarihleri arasında, Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama döneminin öncesinde gerçekleşmiştir. Bu dönem, Köprülü Mehmed Paşa'nın sadrazam olmasıyla 15 Eylül 1656'da başlamış ve Kara Mustafa Paşa'nın 15 Aralık 1683'te sadrazamlıktan ayrılmasıyla sona ermiştir .

ÇINAR VAKASI NEDENLERİ?

Çınar Vakası, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki yönetim zayıflığı ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle askerlere maaş ödenememesi gibi faktörlerle ortaya çıkmıştır. Yeniçeri Ocağı, devletin önemli askeri gücüdür ancak IV. Mehmed'in genç yaşı ve sürekli değişen sadrazamlar, iktidarın zayıflamasına yol açmıştır. Ayrıca, Girit Savaşı'nın devam etmesi ve zafer elde edilememesi de yönetimdeki sarsıntıyı artırmıştır.

ÇINAR VAKASI NASIL GERÇEKLEŞTİ?

Halk, paralarının değer kaybetmesi ve yönetimin zayıflaması nedeniyle isyan etmeye hazırdı. Askerlerin tahrik edilmesiyle ayaklanma başladı ancak padişah IV. Mehmed bu süreçte zarar görmedi; geçmişteki ayaklanmalardan farklı olarak padişah değişikliği yaşanmadı.

ÇINAR VAKASININ SONUÇLARI

Çınar Vakası’nın ardından Yeniçeri Ocağı’ndaki ağalar öldürülmüş ve isyancıların cesetleri toplanarak Topkapı Sarayı’nın surlarından atılmış, daha sonra ise At Meydanı’ndaki çınar ağacında asılmıştır. Padişah IV. Mehmed, bu olay sonrası saltanatına devam etmiş, tahta 11 yaşında geçmiş ve uzun süre naipler tarafından yönetilmiştir. Saltanatı 6 Ocak 1693’te vefat edene kadar sürmüştür.

ÇINAR VAKASININ ADI NEREDEN GELİR?

Vaka-i Vakvakiye, ayaklanmaya katılanların idam edilip çınar ağacına asılmasından kaynaklanır. At Meydanı'ndaki geniş çınar, üzerindeki cesetler ve meyvelerinin insan kafasına benzemesi sebebiyle vakvak ağacına benzetilmiştir. Bu nedenle ayaklanma, Vaka-i Vakvakiye ve Çınar Vakası olarak anılmaktadır.

Hazırlayan 

Elif Beyza Keçeci

KAYNAKÇA

https://tarihvakti.com/cinar-vakasi/