16 MART 1920 İstanbul'un Resmen İşgali

 

İSTANBUL ‘UN RESMEN İŞGAL SÜRECİ

İtilaf Devletleri 13 Kasım 1918 tarihinde Mondros Mütarekesi hükümlerini uygulama gerekçesiyle çıkarma yaptıkları İstanbul’da sivil ve askerî karaktere sahip bir işgal yönetimi kurdular. İngiltere’nin başrolü oynadığı İstanbul İşgal Yönetimi’nde Fransa ve İtalya da yer almaktaydı. İstanbul İşgal Yönetimi’nin sivil mekanizması müttefik Yüksek Komiserleri, askerî mekanizması müttefik Generalleri tarafından işletilmekteydi.

  Sivil ve askerî konularda Osmanlı Hükümeti’nin sorumlu olduğu meselelerle ilgili kararlar alınır. İşgal Yönetimi, bu kararları telkin, baskı ve cebir yöntemleriyle pratiğe geçirmeyi hedefliyordu. İşgal Yönetimi tarafından kurulan müttefikler arası müesseseler, Osmanlı hükümetlerinin yetki sahasını olabildiğince daraltmaya çalışıyorlardı.

Bu uygulamalarıyla ve hazırladıkları projelerle itilaf devletlerinin İstanbul ‘daki fiili işgali kalıcı hale getirmeyi hedefledikleri anlaşılmaktaydı. Fakat İtilaf Devletleri bu planları Türkiye ve çevresinde yaşanan gelişmeler nedeni ile askıya almak zorunda kaldılar.

 Milli mücadele hareketi karşısında konumlarını güçlendirmeyi amaçlayan İtilaf Devletleri 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’u resmen işgal altına aldılar. Resmi işgal sürecinde İstanbul’u tam manasıyla denetim altında tutan İstanbul işgal yönetiminin baskı ve müdahaleleri daha da arttı.

  Daha önce işgal kuvvetleri altında bir meclisin uğrayacağı akıbeti pek iyi kestiren ve bu amaçla Amasya görüşmelerinde , Meclisi Mebusa ‘nın Anadolu’da toplanması gerektiğini savunan Mustafa Kemal Paşa, Ankara’da olağanüstü yetkilerle bir Millet Meclisi kurmayı ve milli iradeyi de bu mecliste tecelli ettirmeyi kararlaştırmış ve bu maksatla yeniden seçimlerin yapılması için çağrıda bulunmuştur. Ankara’da 23 Nisan 1920’de TBMM açıldı.

  İtilaf Devletleri muhtelif yöntemlerle TBMM Hükümetini ortadan kaldırmaya çalıştılar. Ancak bu yöntemler akamete uğratıldı ve İstanbul TBMM tarafından geri alındı.

Filiz ZİNCİR

KAYNAKLAR

1. Abdurrahman BOZKURT ,İitilaf Devletlerinin İstanbul’da İşgal Yönetimi, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları , Ankara , 2014

2. Hamza EROĞLU, Türk Devrim Tarihi ,5.Baskı , Ankara ,1977