29 Haziran 1939 HATAY ANA VATANA KATILDI.

 HATAY ANA VATANA NASIL KATILDI?

Hatay, 29 Haziran 1939'da Hatay Millet Meclisi'nin oy birliğiyle aldığı kararla Türkiye'ye katılma kararı aldı. 23 Temmuz 1939’da Antakya’da yapılan törenle Fransız bayrağı indirilip Türk bayrağı çekildi ve Hatay, Türkiye’nin 67. ili oldu. Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sonrasında Osmanlı topraklarına katılan Hatay (İskenderun Sancağı), I. Dünya Savaşı sonrası imzalanan Mondros Mütarekesi ile Osmanlı'nın denetiminden çıktı. Önce İngilizler, ardından Fransızlar bölgeyi işgal etti. Nüfusunun büyük çoğunluğu Türk olan Hatay, sahip olduğu İskenderun Limanı sayesinde hem ekonomik hem de askeri bakımdan Türkiye için stratejik bir konumdaydı. Ancak, Sakarya Savaşı’nın ardından Türkiye ile Fransa arasında 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması uyarınca Hatay, Suriye ile birlikte Fransız manda yönetimine bırakıldı.

ÖZEL YÖNETİM 

 Hatay, Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sonrası Osmanlı topraklarına katıldı. Mondros Mütarekesi’nden sonra önce İngilizler, sonra Fransızlar tarafından işgal edildi. 1921 Ankara Antlaşması'yla Fransız mandasına bırakılan Hatay’a özel bir yönetim öngörüldü; Türkçe resmi dil oldu, Türk lirası para birimi kabul edildi ve Türk kültürünün korunmasına yönelik haklar tanındı. 1936’da Fransa, Suriye ve Lübnan’ın egemenliğini tanıyıp askerlerini çekince Türkiye de aynı hakkı Hatay için talep etti. Atatürk bu konuda kararlı tutum sergileyerek Tayfur Sökmen'e bölgesel faaliyetleri "Hatay Egemenlik Cemiyeti" adı altında yürütme talimatı verdi. Sürecin sonunda, 29 Haziran 1939’da Hatay Millet Meclisi oy birliğiyle Türkiye’ye katılma kararı aldı ve 23 Temmuz 1939’da düzenlenen törenle resmen Türkiye’nin 67. ili oldu. 

HATAY DEVLETİ KURULDU 

 Ardından Hatay konusu Milletler Cemiyeti’ne de taşındı. Önce Hatay’a bağımsızlık verilip Suriye’den ayrılması, daha sonra ana vatana katılması şeklinde gelişen iki aşamalı bir strateji izlendi. Bu çerçevede 27 Ocak 1937’de Milletler Cemiyeti’nde, ‘Sancak’ adıyla Hatay’ın özerk bir bölge olması kararlaştırıldı. Bu karar uyarınca Ağustos 1938’de Hatay Millet Meclisi seçimleri yapıldı. 2 Eylül 1938’de meclis ilk toplantısını yaptı ve bağımsız Hatay Cumhuriyeti kuruldu.

Daha sonra Hatay Millet Meclisi, 29 Haziran 1939 günü yaptığı toplantıda oy birliği ile ana vatana katılma kararını aldı. TBMM, 7 Temmuz 1939’da kabul ettiği bir yasa ile Hatay’ın Türkiye’nin bir ili olduğunu karara bağladı. 23 Temmuz 1939 tarihinde de Fransız birlikleri Hatay’ı terk etti. Atatürk, Hatay’ın bağımsızlığını ölmeden önce görebilmişti. Ancak Hatay’ın Türkiye’ye katılımı Atatürk’ün ölümünden sonra gerçekleşebildi.

KAYNAKÇA 

 https://gazeteoksijen.com/turkiye/hatay-ana-vatana-nasil-katildi-170645

Elif Beyza KEÇECİ